31 мамыр — саяси қуғын-сүргін мен ашаршылық құрбандарын еске алу күні

31 мамыр – Қазақ тарихындағы сұрапыл кезеңдердің бірі — саяси қуғын-сүргін мен ашаршылық құрбандарын еске алу күні. Бүгін Нархоз университеті бас ғимаратының алдында белгілі мемлекеттік қайраткер, экономист және тарихшы Тұрар Рысқұловтың ескерткішіне гүл шоқтарын қою рәсімі өткізілді. Ардагерлер мен тыл еңбеккерлері кеңесінің мүшелері, ЖОО қызметкерлері мен қоғамдық ұйым өкілдері салтанатты іс-шараның қатысушысы атанды. Әуезов ауданының әкімі орынбасары Дастан Қайратұлы мырза жиналған қауым алдында сөз сөйледі.

 

 

Тұрар Рысқұловтың есімі Қазақстан ғана емес, барша Орта Азия елдерінің экономикалық және саяси тәуелсіздігінің негізін салушылары ретінде алтын әріптермен жазылған. Түркі халықтарының бостандығы үшін күрескен Тұрардың өмірі қиын-қыстау кезеңдерге толы. Алайда, оның «Отан үшін жан пида» атты ұстанымынан ештеңе де тайдыра алмады. Өр тұлға Кеңес халықтық комиссариаты алдында қазақ халқының мүдделесін абыроймен ардақтады.

Атап өтерлік жайт, Тұрар Рысқұловтың сүйемелдеуімен отандық білім беру жүйесі мен ғылымның іргетасы қаланған болатын. Оның қолдауымен Алматы қаласындағы бірқатар жоғары оқу орындары ашылды. Өз ғұмырында Тұрар шығыстану институттарына жетекшілік етіп қана қоймай, студенттермен кездесіп, тарих, экономика және саясаттану бойынша 250-ден астам ғылыми еңбектердің авторы атанды. Оның экономикалық зерттеулердегі әрбір бастамасы — шеберлік пен ұқыптылықтың нышаны. Рысқұловтың өмір жолы мен тәжірибесі мұраға айналып, халық шаруашылығын дамытуға елеулі үлес қосты. 

2000 жылдың 23 мамырында ҚР Үкіметі қаулысымен Қазақ экономикалық университетке Тұрар Рысқұловтың аты берілді. Қазіргі таңда «Нархоз» деген тарихи атауына оралған университет ректорының міндетін орындаушы Станислав Буянскийдің айтуынша, «Білім ордамыздың осындай еңселі тұлғаның есімімен қоса айтылатынын ерекше мәртебе деп білеміз. Тұрарға ұқсап-бағатын болашақ көшбасшылар мен экономисттерді қалыптастыру – біздің міндетіміз». Сондай-ақ, Нархоз Университеті жас ғалымдарға әлеуметтік-экономикалық тақырыпта ой қозғауға мүмкіндік беретін  «Рысқұлов оқулары» атты ғылыми-практикалық конференция ұйымдастырып келеді.

Жыл сайын қала қауымдастығы репрессия құрбандарын еске алып, жандарына тағзым ету үшін Тұрар Рысқұлов бюстының алдында  жиналуды дәстүрге айналдырды. Тағдырдың еркімен, осыдан 80 жыл бұрын Қазақстан аумағына Кеңес Одағының түкпір-түкпірінен саяси тұтқындар жер аударылды. Сол кездердің ауыртпашылығына қарамастан, қазақ халқы репрессияланған босқындарға қол ұшын созған болатын. 

Ұлы ғалым Михаил Васильевич Ломоносов «Кімде кім өткенін білмесе, соның болашағы қараң» демекші, тарихымызды тағзым етіп, ата жолымызды дәріптеу біз үшін аманат. Қазақ халқының бостандығы мен тәуелсіздігі жолында құрбан болған адамдар мәңгі есімізде.